Ήταν το 1893, όταν ο νεαρός τότε αρχιτέκτονας Περικλής Φωτιάδης σχεδίασε το νέο σχολείο της Κοινότητας Σταυροδρομίου, που σύμφωνα με την απόφαση της Κοινότητας θα έπαιρνε το όνομα του “μεγαθύμου χορηγού του, ευγνωμοσύνης και τιμής ένεκα”, του πεφωτισμένου μεγαλοεπιχειρηματία Χρηστάκη Ζωγράφου, που παραχώρησε στην κοινότητα το υπέρογκο ποσό των 10.000 χρυσών λιρών, με στόχο να ιδρυθεί ένα σχολείο σύγχρονο και προοδευτικό, ένα σχολείο πρωτοποριακό που θα κάλυπτε τις εκπαιδευτικές ανάγκες της ρωμαίικης παιδείας και θα είχε κατεύθυνση τις θετικές επιστήμες, το Ζωγράφειο Γυμνάσιο – Λύκειο.
Η υπεροχή του ελληνικού στοιχείου τότε στην Κωνσταντινούπολη ήταν αδιαμφισβήτητη.
Γράφει η Σοφία Σπανούδη για την Πόλη στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού:
«Στην αεικίνητη αγορά της Πόλης, στο Γαλατά, στο Πέρα οι Έλληνες κρατούσαν τα σκήπτρα μιας αδιαμφισβήτητης από όλους υπεροχής. Αυτοί αποτελούσαν και τον κυριότερο πυρήνα της ανώτερης κοινωνίας, που είχε βυζαντινή την προέλευσή της και διατηρούσε τον αριστοκρατισμό της παραδόσεως αμετάπτωτο μέσα στους αιώνες. Οι Έλληνες της Πόλης και μέσα στο αστραφτερό περίβλημα του πλούτου αλλά και στη μετριότητα της κοινής αστικής ζωής, ξεχώριζαν με τη δική τους ξεχωριστή ανάγλυφη σφραγίδα μέσα στο μωσαϊκό των ξένων στοιχείων που συναποτελούσε τη διεθνή Κωνσταντινούπολη. Ουσιωδώς, ο διεθνισμός της Πόλης υπετάσσετο ολοκληρωτικά στον Ελληνισμό της».
Το Ζωγράφειο από τότε δίνει καθημερινά το παρών, παρά τις δύσκολες συνθήκες, παρά τον μικρό αριθμό μαθητών έχει σημαντικές επιτυχίες στις εξετάσεις εισαγωγής στα Πανεπιστήμια της Τουρκίας, διακρίνεται σε διαγωνισμούς και συνέδρια, ξεχωρίζει ανάμεσα στα σχολεία του Πέραν. Ο αριθμός των μαθητών παραμένει σταθερός τα τελευταία 21 χρόνια. Δεν ξεπερνά τους 80 μαθητές, παρ΄ όλα αυτά επιμένουμε.
Ένα σχολείο που σέβεται το όνομά του οφείλει να προσφέρει στους μαθητές του γνώσεις και καλλιέργεια. Να ανιχνεύει τις κλίσεις τους και τα ενδιαφέροντά τους, να διευρύνει τους ορίζοντές του, να προκαλεί τις ευαισθησίες τους, να τους προσφέρει το καλύτερο. Οι εκδηλώσεις στοχεύουν και στο να κάνουν το σχολείο μας γνωστό στον κόσμο, να κάνουν περήφανους τους αποφοίτους του που βρίσκονται σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, να κεντρίσουν το ενδιαφέρον και να προκαλέσουν τη συγκίνηση των φίλων του Ζωγραφείου, χάρη στη στήριξη των οποίων νιώθουμε δυνατοί και συνεχίζουμε.
Μπορεί να είμαστε λίγοι όσοι απομείναμε στην Πόλη, αλλά νιώθουμε αμέτρητοι. Πιστεύουμε ότι και οι λίγοι αξίζουν το καλύτερο και συνεχίζουμε με νεανικό φρόνημα να ατενίζουμε το αύριο και να ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες. Συνεχίζουμε να ρίχνουμε το δικό μας λάδι καθημερινά στο καντήλι του Φαναρίου. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι τo δέντρο της Ρωμιοσύνης έχει βαθιές ρίζες και δεν μπορεί να το νικήσει κανένας άνεμος.